Czy zastanawialiście się kiedyś, do czego może doprowadzić zła dieta, szybkie tempo życia, codzienne wdychanie smogu i brak aktywności fizycznej? Jeśli jeszcze nie słyszeliście o stresie oksydacyjnym i jego skutkach, ten wpis jest dla Was. Nadmiar wolnych rodników, które powstają na skutek powyższego połączenia, powodują uszkodzenia naszych komórek, a to może prowadzić do groźnych chorób takich jak cukrzyca, czy zawał serca. Na szczęście, zapobiec temu mogą antyoksydanty.

O równowadze i stresie oksydacyjnym

Stres oksydacyjny to zgodnie z literaturą przedmiotu „zaburzona równowaga między utleniaczami a przeciwutleniaczami w organizmie, spowodowana wzrostem produkcji wolnych rodników i/lub spadek aktywności antyoksydacyjnej”. Aby lepiej zrozumieć ten proces, wyjaśnienia wymaga kilka pojęć:

• Utleniacze – reaktywne formy tlenu, powstające w organizmie w wyniku przemian, przy udziale tlenu. Utleniacze posiadają niesparowany elektron. Jeśli odbierają go innej komórce, powodują jej uszkodzenie i zaburzenie funkcjonowania.
• Wolne rodniki -cząsteczki nie posiadające na swojej orbicie elektronu. Aby go uzupełnić, utleniają cząsteczki sąsiednie. Fizjologiczne ilości wolnych rodników są potrzebne do prawidłowego działania organizmu, jednak ich nadmiar szkodzi komórkom i zaburza pracę organizmu.
• Przeciwutleniacze – inaczej antyoksydanty – cząsteczki, które dysponują dodatkowy elektron, który mogą oddać wolnym rodnikom, aby zapewnić równowagę. Są to np.: polifenole, witamina C, A, E oraz Beta-karoten.
• Aktywność antyoksydacyjna – zdolność do hamowania oksydatywnej degradacji związków organicznych jaką wykazuje antyoksydant w danym układzie i określonych warunkach.
• Trójstopniowy system obrony antyoksydacyjnej ustroju – pierwsza linia obrony opiera się na niedopuszczeniu do powstawania wolnych rodników tlenowych, za co odpowiadają enzymy antyoksydacyjne. Drugą linią obrony jest niszczenie reaktywnych form tlenu, czym zajmuje się np. witamina C i E. Ostatnią linią obrony jest usuwanie skutków reakcji tlenowych i odtwarzanie struktur zniszczonych cząsteczek.

Przyczyny stresu oksydacyjnego

• codzienny stres napięciowy (ujawniający się najczęściej jako ból głowy);
• szybkie tempo życia;
• zła dieta – jedzenie wysoko przetworzonych, sztucznych produktów, dieta z wysoką zawartością tłuszczu i cukru;
• brak aktywności fizycznej lub jej nadmiar;
• palenie papierosów lub innych wyrobów tytoniowych;
• picie alkoholu w nadmiernych ilościach;
• nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne (zbyt intensywne opalanie się);
• długotrwałe przebywanie w zanieczyszczonym środowisku (szczególnie w kontekście smogu, spalin samochodowych i pestycydów);
• zażywanie niektórych leków, zwłaszcza antydepresantów i sterydów.

W wyniku powyższych czynników, dochodzi do namnażania wolnych rodników, co zaburza równowagę między utleniaczami a przeciwutleniaczami. Niedobór antyoksydantów powoduje uszkodzenie komórek przez utleniacze i zaburzenie procesów metabolicznych, w wyniku czego pojawia się stres oksydacyjny.

Skutki długotrwałego stresu oksydacyjnego

• uszkadza komórki, białka i DNA;
• przyspiesza starzenie się skóry;
• może prowadzić do przewlekłych chorób takich jak: cukrzyca, zapalenie stawów i choroby układu krążenia;
• może przyczyniać się do choroby Parkinsona i choroby Alzheimera;
• może powodować zawały serca, udary mózgu.

Gdzie znaleźć antyoksydanty?

Pamiętasz jak dwa akapity wyżej pisaliśmy o trzech liniach obrony? Każdą z nich, w walce z nierównowagą w organizmie, wspierają określone produkty, bogate we właściwe antyoksydanty. Najlepiej, abyś starał się regularnie sięgać po produkty z wszystkich trzech grup:

PIERWSZA LINIA OBRONY – brokuły, brukselka, kalafior, witamina C (całe jej mnóstwo znajdziesz w Ekologiczna dzika róża Yagoody oraz Ekologiczny hibiskus w proszku Yagoody), czosnek, szpinak, ostropest plamisty (np. Ekologiczny ostropest plamisty Yagoody).

DRUGA LINIA OBRONY – aronia (np. BIO sok z aronii Yagoody oraz Ekologiczna aronia liofilizowana Yagoody), wiśnie, śliwki, czarna porzeczka (np. Ekologiczna porzeczka liofilizowana Yagoody), warzywa zielonolistne, pomidory, zielona herbata, cynamon.

TRZECIA LINIA OBRONY – ananas, papaja, kiwi, szparagi, imbir, jogurt, kapusta kiszona.

Zwróć uwagę, że ilość antyoksydantów, których potrzebuje twój organizm zależy od tego jaki tryb życia prowadzisz i w jakim środowisku spędzasz swój czas. Pamiętaj, że wolne rodniki są potrzebne w naszym organizmie, dlatego brak równowagi może być również spowodowany ich zbyt małą ilością.

Oprócz przyjmowania antyoksydantów, zwróć też uwagę na utrzymywanie prawidłowej masy ciała. Pomoże Ci w tym dbanie o regularną aktywność fizyczną, wysypianie się (piszemy o tym na naszym blogu -> Jak spać, żeby się wyspać?) i wybieranie produktów naturalnych i ekologicznych. Warto również zadbać o unikanie zanieczyszczeń i zachowanie ostrożności z chemikaliami. Nie pal i zmniejsz spożycie alkoholu, a Twój organizm odwdzięczy Ci się piękną skórą, zdrowymi komórkami i długim życiem 😊

 

Wpis powstał w oparciu o: P. Ziaja, Aktywność antyoksydacyjna kaliks[4]rezorcynarenów i kaliks[4]pirogallolarenów, Wyd. Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2013, s. 28-30 oraz https://www.healthline.com/health/oxidative-stress , [data dostępu: 30.04.2020].